Heuvelpoort in detail
Heuvelpoort vandaag
Heuvelpoort is vandaag een complexe verkeersknoop met vaak onveilige situaties voor actieve weggebruikers. Gentspoort voegt een tram toe aan de drukke verkeersstromen. Om de tram te integreren en de veiligheid op het kruispunt te verhogen, onderzoeken we 3 alternatieven voor het kruispunt. Deze alternatieven kwamen deels tot stand uit feedback en bezorgdheden van eerdere contactmomenten met de bevolking.
Voorafgaand traject
Tijdens de Gentspoortbeurs en werkateliers in 2024 stelden we een eerste keer het conceptplan van de Heuvelpoort voor aan de bevolking. Dit plan voorzag een dubbele onderdoorgang onder het kruispunt door om zo de tram te integreren en de druk op het kruispunt te doen afnemen. Een oplossing die de verkeersveiligheid van alle weggebruikers ten goede zou komen. Door de onderdoorgang voor het doorgaand gemotoriseerd verkeer (R40) ontstaat bovengronds de nodige ruimte voor een kwalitatieve en veilige inrichting voor alle gebruikers. Het kruispunt zal een stuk vlotter en veiliger zijn voor voetgangers, fietsers, openbaar vervoer én gemotoriseerd verkeer.
We verzamelden feedback op het plan en bezorgdheden tijdens de contactmomenten over zowel de Heuvelpoort alsook de aantakkende straten zoals Charles de Kerchovelaan en Citadellaan. Deze input is zeer waardevol voor het project.
Heuvelpoort in de toekomst: 3 alternatieven
Naast de feedback van de omgeving, ontving het projectteam ook input uit gesprekken met buurtcomité ‘Ringspraak ’. In oktober 2024 stelde het comité een ontwerp voor met verhoogde ‘turbo-rotonde’. Het projectteam van Gentspoort onderzoekt dit alternatief als volwaardige variant naast de dubbele onderdoorgang (ondertunneling) en een derde gelijkvloerse variant.
Er worden momenteel dus drie alternatieven onderzocht:
- Een dubbele onderdoorgang voor het doorgaand autoverkeer onder de Heuvelpoort (verfijning van het conceptplan op de Gentspoortbeurs);
- Een turbo-balkonrotonde: een ondergronds plein voor actieve weggebruikers in combinatie met een beperkt verhoogde turborotonde voor het autoverkeer en de tram;
- Een volledig gelijkgronds kruispunt voor alle verkeersstromen
We lichten de drie alternatieven apart toe. Elk alternatief wordt meegenomen in het verdere onderzoek.
Alternatief 1: een onderdoorgang voor doorgaand autoverkeer onder Heuvelpoort
We brengen de R40 aan de Heuvelpoort ondergronds. Daarmee halen we zo’n tweederde van de bovengrondse autobewegingen weg. Als resultaat krijg je dan bovengronds ruimte voor fietsers, voetgangers, openbaar vervoer en het resterende gemotoriseerd verkeer. Hierdoor zal niet enkel het doorgaand verkeer, maar ook alle bovengrondse verkeer vlotter en veiliger verlopen.
De dubbele onderdoorgang kan gezien worden als een tunnel waarbij een smalle opening in een deel van het dak van de tunnel is voorzien. Deze opening bevindt zich tussen de Kunstlaan en Gravenbolwerkstraat. Ter hoogte van de Heuvelpoort en het kruispunt Kunstlaan is het dak wel volledig dicht. Dankzij deze openingen is dit een veiliger alternatief dan een gesloten tunnel. Dit is te verklaren doordat in geval van brand de rook veel sneller uit de 2 kortere overkappingen kan ontsnappen. Bij een langere tunnel is het risico op verstrekkende gevolgen na een ongeval met brand veel hoger en zijn de bijhorende veiligheidsmaatregelen veel ingrijpender. Bovendien heeft deze onderdoorgang minder brede toegangshellingen dan een overdekte gesloten tunnel.
- In de Citadellaan leggen we de vrije trambedding tegen de wanden van de toegangshelling aan. De ontsluiting van de noordelijke garagepoorten en parkeerplaatsen blijft hierdoor gevrijwaard. Zij blijven bereikbaar via de N60.
- Ook in de Charles de Kerchovelaan zorgt de aanwezigheid van de toegangshelling en de opening van de dubbele onderdoorgang voor een zekere ruimte-inname. We voorzien langs de toegangshelling en de opening in beide rijrichtingen een parkeerstrook met groenvakken, een conform éénrichtingsfietspad en breed voetpad.
- Door de doorgaande autostroom ondergronds te brengen, kunnen we ook de fiets- en voetgangersoversteek tussen de Kunstlaan en het Citadelpark sterk verbeteren. Door een vierkant groen lichtengeregeld kruispunt kunnen alle voetgangers en fietsers op hetzelfde moment veilig oversteken.
- In de Normaalschoolstraat voorzien we een vrijliggend fietspad dat naar de Heuvelpoort loopt. De bussen in de Overpoortstraat zullen naar de Gravenbolwerkstraat en Kunstlaan verhuizen. Enkel taxi’s en vergunningshouders zullen nog in de Overpoortstraat richting de Heuvelpoort kunnen rijden. De rijrichting van de lus Jan Frans Willemstraat -Stalhof – Isabellakaai keren we om, om een veiligere aantakking op de Citadellaan mogelijk te maken.
- We onderzoeken de mogelijkheid om de aanwezige bomen op de R40 die voor de bouw van de tunnel zullen moeten wijken, te verplanten naar een andere locatie.
Bekijk hier het plan zoals getoond op het werkatelier van 10 maart 2025
Alternatief 2: Een ondergronds plein voor actieve weggebruikers in combinatie met een beperkt verhoogde turborotonde voor het autoverkeer en de tram
In dit alternatief worden alle actieve weggebruikers (fietsers en voetgangers) naar een ondergronds plein geleid via toegangshellingen vertrekkende uit de Citadellaan, Charles de Kerchovelaan, Overpoortstraat en Normaalschoolstraat.
Fietsers en voetgangers leiden we aan Heuvelpoort naar een ondergronds plein. Hiervoor worden brede toegangshellingen voorzien. Op de koppen van de Heuvelpoort worden waar mogelijk ook trappen ingericht zodat voetgangers vlot het plein kunnen bereiken. Zo kunnen deze weggebruikers veilig en vrij de Heuvelpoort kruisen, zonder in contact te komen met gemotoriseerd verkeer.
Boven op dit ondergronds plein komt een beperkt verhoogde turborotonde (met vijf aantakkingen) voor het autoverkeer op circa 1 meter hoogte van het huidige maaiveld. De tram rijdt door het midden van deze turborotonde en krijgt in functie van een vlotte doorstroming maximale prioriteit in de lichtenregeling.
- De tram rijdt vanuit het Museumplein over de turborotonde, richting de Citadellaan. Daar rijdt ze in een groene trambedding. Centraal tussen de twee sporen staat een bomenrij.
- Het ontwerp van de turborotonde sluit in de Charles de Kerchovelaan maximaal aan op de bestaande toestand.
Bekijk hier het plan zoals getoond op het werkatelier van 10 maart 2025
Alternatief 3: een volledig gelijkgronds kruispunt
Het alternatief met een volledig gelijkgronds kruispunt voor alle verkeersstromen is gelijkaardig aan de verkeerssituatie vandaag, maar dan met de tram hieraan toegevoegd.
De tram komt vanuit het Museumplein aangereden, kruist de Heuvelpoort om vervolgens in de centrale groene bedding van de Citadellaan verder te rijden. Tussen de tramsporen wordt een centrale bomenrij voorzien.
De R40 zal zoals vandaag twee rijvakken hebben in elke rijrichting, inclusief twee voorsorteervakken ter hoogte van het kruispunt. Dit zorgt lokaal voor zes rijvakken. Het kruispunt zelf zal geregeld worden met een conflictvrije lichtenregeling. Dit betekent dat de auto’s en actieve weggebruikers nooit samen groen krijgen. De oversteekafstand voor de voetgangers en fietsers is door de aanwezigheid van de zes rijvakken en twee tramsporen zeer groot.
- Ook in dit alternatief zal de tram centraal in de Citadellaan rijden op een groene trambedding met tussen de twee sporen een bomenrij.
- In de Charles de Kerchovelaan takken we maximaal aan op de bestaande toestand.
- De situatie in de Overpoortstraat en Normaalschoolstraat blijft onveranderd.
Bekijk hier het plan zoals getoond op het werkatelier van 10 maart 2025
Alle verkeer in dit alternatief verloopt bovengronds. Het kruispunt zal geregeld worden met een conflictvrije lichtenregeling. Dit betekent dat auto’s en actieve weggebruikers nooit samen groen krijgen. Deze aangepaste lichtenregeling zorgt voor een veilige oplossing, maar betekent ook dat het kruispunt minder verkeer kan verwerken. Dit resulteert in een minder vlotte doorstroming voor het autoverkeer, risico op filevorming en op het verschuiven van verkeer naar andere straten in de omgeving.
Vervolgstappen
We nemen de drie alternatieven verder mee in het onderzoek richting de milieueffectrapporten (MER) om zo de impact van elk alternatief op vlak van verschillende milieudisciplines zoals mobiliteit, lucht, geluid en meer objectief inzichtelijk te maken. Het volledige voorontwerp bundelen we in de zogenaamde projectnota. We verwachten deze begin 2026 af te ronden .